Ahmet Akın – Yeminli Mali Müşavir

5520 sayılı Kurumlar Vergisi Kanununun 3 üncü maddesinin ikinci fıkrasında; 1 inci maddede yazılı kurumlardan kanuni ve iş merkezlerinden her ikisi de Türkiye içinde bulunmayanların, yalnız Türkiye'de elde ettikleri kazançları üzerinden vergilendirileceği hükme bağlanmış, üçüncü fıkrasının (ç) bendinde ise taşınır ve taşınmazlar ile hakların Türkiye'de kiralanmasından elde edilen kazançların, dar mükellefiyet konusuna giren kurum kazancı olarak vergilendirileceği hükme bağlanmıştır.

Taşınır ve taşınmaz mallar ile hakların Türkiye'de kiralanmasından elde edilen iratlar, dar mükellef kurumların gayrimenkul sermaye iradı niteliğindeki kazançlarıdır. 193 sayılı Gelir Vergisi Kanununun 7 nci maddesine göre, bu tür kazançların Türkiye'de elde edilmiş sayılması için taşınmaz malların Türkiye'de bulunması ve bu mahiyetteki mal ve hakların Türkiye'de kullanılması veya Türkiye'de değerlendirilmesi gerekmektedir. Türkiye'de değerlendirme, ödemenin Türkiye'de yapılması veya ödeme yabancı memlekette yapılmışsa Türkiye'de ödeyenin veya nam ve hesabına ödeme yapılanın hesaplarına intikal ettirilmesi veya kârından ayrılmasıdır.

Diğer taraftan, 5520 sayılı Kurumlar Vergisi Kanununun 30 uncu maddesinde, dar mükellefiyete tâbi kurumların maddede bentler halinde sayılan kazanç ve iratları üzerinden, bu kazanç ve iratları avanslar da dahil olmak üzere nakden veya hesaben ödeyen veya tahakkuk ettirenler tarafından kurumlar vergisi kesintisi yapılacağı hükmüne yer verilmiş olup maddenin birinci fıkrasının (c) bendinde gayrimenkul sermaye iratlarından kurumlar vergisi kesintisi yapılacağı hükme bağlanmıştır. 2009/14593 sayılı Bakanlar Kurulu Kararı uyarınca gayrimenkul sermaye iratları üzerinden yapılacak kurumlar vergisi kesintisi oranı, mülga 3226 sayılı Finansal Kiralama Kanunu kapsamındaki faaliyetlerden sağlanacak gayrimenkul sermaye iratlarından % 1, diğerlerinden % 20 olarak belirlenmiştir.

6361 sayılı Finansal Kiralama, Faktoring, Finansman ve Tüketici Finansman Şirketleri Kanununun 52 nci maddesiyle 10/6/1985 tarihli ve 3226 sayılı Finansal Kiralama Kanunu yürürlükten kaldırılmış ve diğer kanunlarda 3226 sayılı Kanun ile 90 sayılı Kanun Hükmünde Kararnameye yapılan atıfların, bu Kanunun ilgili maddelerine yapılmış sayılacağı hükme bağlanmıştır.

6361 sayılı Finansal Kiralama, Faktoring, Finansman ve Tüketici Finansman Şirketleri Kanununun "Yurt dışından yapılacak finansal kiralamalar" başlıklı 21 inci maddesinde, yurt dışından yapılacak finansal kiralama sözleşmelerinin Finansal Kurumlar Birliği tarafından tescil edileceği, yurt dışından yapılacak finansal kiralamalara ilişkin usul ve esasların Bankacılık Düzenleme ve Denetleme Kurulu'nun uygun görüşü alınmak suretiyle Finansal Kurumlar Birliği tarafından belirleneceği hükme bağlanmıştır.

Dolayısıyla, yurt dışından yapılan finansal kiralama işlemlerine ilişkin tescil görevi 6361 sayılı Kanunla Finansal Kurumlar Birliği'ne verilmiş olup bu kiralamalara ilişkin usul ve esasların Bankacılık Düzenleme ve Denetleme Kurulu'nun uygun görüşü alınmak suretiyle Finansal Kurumlar Birliği tarafından belirlenmektedir.

Finansal Kurumlar Birliği tarafından BDDK'nın uygun görüşüyle yayımlanan "Türkiye Dışında Yerleşik Kişilerin Türkiye'de Yerleşik Kişilere Yapacakları Finansal Kiralama İşlemlerine Ait Finansal Kiralama Sözleşmelerinin Tesciline İlişkin Genelge"nin 4 üncü maddesine göre, yurt dışından yapılan bir finansal kiralama sözleşmesinin Birlik tarafından tescil edilebilmesi için;

- Kiralama konusu malın; hava aracı, gemi, tıbbi cihaz ve yüksek teknoloji kapsamında olduğunun ilgili kuruluşlardan görüş alınarak tespit edilen ve ortalama yıllık kira toplamı 100.000 ABD Dolarından fazla olan mallardan olması,

-Sözleşmenin 6361 sayılı Kanuna aykırı hükümler içermemesi,

- Sözleşmenin finansal kiralama tanımına uyduğunun ve kriterlerden hangisini karşıladığının belirtilerek beyan ve taahhüt edilmesi,

- Kiralayan şirketin yerleşik olduğu ülkede finansal kiralama işlemleri yapma yetkisinin bulunması gerekmektedir.

Bu hüküm ve açıklamalara göre, kanuni ve iş merkezi yurt dışında bulunan bir finansal kiralama şirketiyle makine ve teçhizat teminine/kiralanmasına yönelik yapılan finansal kiralama sözleşmesinin, 6361 sayılı Kanun ve bu Kanun çerçevesinde yayımlanan ikincil mevzuat uyarınca yurt dışında mukim firmalarca gerçekleştirilen finansal kiralama sözleşmeleri için aranan şartları sağlayarak Finansal Kurumlar Birliğince tescil edilmesi şartıyla, yurt dışında mukim finansal kiralama şirketine bu sözleşme kapsamında yapılacak ödemeler üzerinden 2009/14593 sayılı Karar kapsamında kesinti suretiyle ödenecek kurumlar vergisi oranı % 1 olarak uygulanacaktır.

Öte yandan, söz konusu şartların sağlanmaması halinde, yurt dışında yerleşik kuruma yapılacak ödemeler üzerinden % 20 oranında kurumlar vergisi kesintisi uygulanması gerekmekle birlikte, vergi kesintisi oranının tespitinde ilgili ülke ile imzalanmış Çifte Vergilendirmeyi Önleme Anlaşması hükümlerinin ayrıca dikkate alınması gerektiği tabiidir.

ahmetakinmersin@gmail.com