Ahmet AKIN – Yeminli Mali Müşavir

     31 Aralık 2010 tarih ve 27802 sayılı Resmi Gazetede yayınlanarak 01/01/2011 tarihinden itibaren yürülüğe giren VERGİ İNCELEMELERİNDE UYULACAK USUL ve ESASLAR HAKKINDAKİ YÖNETMELİKLE, vergi incelemelerinde yeni bir dönem başlamış bulunmaktadır. Vergi incelemelerinde şeffaflık, etkinlik ve uygulama birliği sağlamayı amaçlayan yeni uygulama vergi mükellefleri tarafından da olumlu karşılanmıştır.

     Yeni uygulama ile vergi incelemelerine süre sınırlaması getirilmiştir. Daha önce, yıllarca süren vergi incelemeleri bir yıl ile sınırlandırılmıştır. Tam inceleme yapılması halinde en fazla bir yıl olan süre, sınırlı incelemelerde altı ay ile sınırlandırılmıştır. İncelemenin belirtilen süreler içinde bitirilemeyeceğinin anlaşılması halinde altı ayı geçmemek üzere ek süre verilebilecektir. İnceleme ve denetim birimleri, incelemenin zamanında bitirilmesini sağlayacak gerekli tedbirleri almakla yükümlü olacaklardır. İnceleme görevinin başka bir inceleme elemanına devredilmesi gerektiği hallerde, inceleme kalan süre içinde tamamlanacaktır. İlgili inceleme ve denetim birimi, incelemeyi süresinde bitiremeyen inceleme elemanı hakkında disiplin hükümleri uygulayabilecektir.

     İnceleme sonucu düzenlenecek raporların mevzuata uygun olması zorunluluğu getirilmiştir. Vergi incelemesi yapmaya yetkili olanlar, vergi yasalarıyla ilgili kararname, tüzük, yönetmelik, genel tebliğ ve sirkülere aykırı vergi inceleme raporu düzenleyemeyeceklerdir. Vergi incelemesi yapmaya yetkili olanlar, inceleme sırasında, vergi yasalarıyla ilgili kararname, tüzük, yönetmelik, genel tebliğ ve sirkülerin vergi yasalarına aykırı olduğu kanaatine varırlarsa bu hususu bağlı oldukları inceleme ve denetim birimleri aracılığıyla Gelir İdaresi Başkanlığına bir rapor ile bildireceklerdir.

     Vergi inceleme raporları, vergi incelemesi yapmaya yetkili olanlar tarafından ilgili rapor değerlendirme komisyonuna doğrudan veya bağlı bulundukları inceleme ve denetim birimleri aracılığıyla gönderilecektir. Bu hükümle, daha önce de var olan rapor okuma komisyonları belli bir statüye kavuşturulmuştur.

     Vergi inceleme ve denetimleri, Koordinasyon Kurulu tarafından hazırlanan Yıllık Plan çerçevesinde yürütülecektir. Vergi İnceleme ve Denetim Koordinasyon Kurulu, vergi incelemelerinde çok başlılığa son verecektir. Yıllık Plan kapsamındaki vergi incelemesi ve denetim faaliyetlerinin yürütülmesinde kullanılacak kaynaklar, mükellef grupları, sektörler veya inceleme konuları itibariyle yapılacak risk analizleri ile belirlenecek en yüksek risk alanlarından başlanılarak, vergi kayıp ve kaçağı riskinin özelliği de dikkate alınarak, hangi inceleme şeklinin uygulanacağı ve kaynakların ne şekilde dağıtılacağı Yıllık Planda gösterilecektir.

     Yıllık Plan, inceleme ve denetim birimlerince etkin bir şekilde uygulanacak olup, Maliye Bakanı, vergi inceleme ve denetimlerinin yıllık plana uygun bir şekilde uygulanıp uygulanmadığını da takip edecektir.

     İnceleme ve denetim birimleri, vergi incelemesine ve denetimine tabi tuttukları sektörler, konular, mükellef grupları ve mükellefler hakkında düzenlenen vergi inceleme ve denetim raporlarında eleştiri konusu yapılan hususları, vergi kayıp ve kaçağının yoğunlaştığı alanları ve bunların nedenlerini, yargı organlarının konuya ilişkin yaklaşımını ve inceleme sonuçlarını, sektörler, konular ve mükellef grupları itibariyle analiz edecek, bu çerçevede gereken önlemler ve yapılması gerekli düzenlemelere ilişkin bir rapor hazırlayarak, Koordinasyon Kurulu’na sunacaktır.