Ahmet AKIN – Yeminli Mali Müşavir

     01.07.2012 tarhinde yürürlüğe girecek olan yeni Türk Ticaret Yasası’nın temel prensipleri şeffaflık, dürüstlük ve bilgi paylaşımı ilkeleri olarak benimsenmiştir. Bu temel prensipleri göz önüne aldığımız zaman, Türkiye’de en az rastlanan unsurlar olduğunu görüyoruz. Peki bu iş nasıl olacak. Gizlilik, haksız rekabet, kayıtdışı ekonomi, sahtekarlık ve ticari ahlaktaki dengesizlikler almış başını gidiyor. Toplumda demokrasi algısını yerleştiremeden ticaret hukukunda nasıl yerleştireceğiz, bir bilen varsa söylesin. Çünkü, yeni Türk Ticaret Yasası daha fazla demokrasi demek.

     Bu gibi durumlarda hep şu söylenir: “Bir yerlerden başlamak gerekir. Yörüğün göçü gide gide düzülür.” Ticaret hukuku hayati bir konudur. Sorunların zaman içinde çözülmesini bekleme lüksü yoktur. Yeni yasa yargıya çok önemli görevler veriyor. Türkiye’de yargının ve hukukun hali ortada. Ticaret Hukukunda ihtisaslaşmış, her türlü teknoloji ve kadrolara sahip mahkemeler var sayılarak Avrupa Standartlarında hazırlanan yeni yasanın yürülüğe girmesi ile birlikte ihtilafların çığ gibi büyüyeceğini söylemek için bilge olmaya gerek yok.

     Bilindiği üzere Ticaret Yasası tüm işletme sahiplerini yakından ilgilendirmektedir. İş dünyasının temsilcisi olarak TOBB (Türkiye Odalar ve Borsalar Birliği)’nin bu yasanın TBMM’den geçirilmesi konusunda çok gayreti olmuştur. Bazı karşı oldukları maddeleri bile, sadece yasa bir an önce Meclis’ten çıksın diye kabul etmişlerdir. İşte bu noktada, önümüzdeki aylarda yani yasa yürürlüğe girmeden önce bazı değişikliklerin, istisnaların ya da ertelemelerin getirileceğini düşünüyorum.

     Küçük pay sahipleri ve yatırımcıları korumayı ve onlara kazandırmayı esas alan yeni yasa, diğer taraftan da küçük işletmelere büyük maliyetler getirmektedir. Kurumsallaşma, internet ortamında şeffaflık, uluslararası muhasebe ve denetim standartlarına uygun muhasebe sisteminin kurulması ve adım adım denetleme yapılması küçük işletmeleri önemli ölçüde zorlayacaktır. Yılların alışkanlıklarını bir tarafa bırakıp, kaynakların etkin kullanılması zorunluluk olarak ortaya çıkmaktadır.

     Yeni Türk Ticaret Yasası’nın en önemli tarafı olan TOBB, artık eski TOBB değil. Siyasal iktidarın baskısı ile sinmiş durumdalar. Ekonomik gerçekleri yüksek sesle söylemeye çekiniyorlar. Tabanlarındaki tepki giderek artıyor. İş dünyası, tüccarlar ve esnaf hükümet güdümünde bir TOBB istemiyor.  Bu durumda, TOBB üyelerine yönelik popülist önlemler devreye girebilir. Yani, yeni Türk Ticaret Yasası’ndaki şeffaflık, bilgi paylaşımı, ayrıntılı prosedürler, muhasebe standartları ve denetçi konularında bazı ertelemeler ya da geri adım atmalar olabilir. Bunlara gerekçe olarak da ekonomik sıkıntılar, kayıtdışı ekonomi ve yüksek maliyetler gösterilebilir.     

     Kurumsal yönetimin, şeffaflık, hesap verebilirlik ve sorumluluk unsurlarının kapalı anonim ortaklıklarda da etkin kılınması zorunluluğu bazı işletmeleri şimdiden düşündürmeye başlamıştır.  Hem finansal ve hem de yönetsel cephesiyle çok önemli bir birim haline getirilen denetçilik müessesesi, şirket yöneticilerinin sorumluluklarını daha da artıracaktır. Adım adım denetim işvereni biraz sıkabilir. Kayıt dışı ekonominin neredeyse bir sistem haline geldiği ülkemizde, kayıt dışı ekonomi ile mücadelede ciddi tedbirler ortaya konulmaması yeni Türk Ticaret Yasası’nın yumuşak karnını oluşturacaktır.

     Sermaye şirketlerine denetçi seçerken, Uluslararası Bağımsız Denetim Şirketlerinin tekel oluşturma çabaları gözardı edilmeden, çağdaş sistemlere yaraşır bir hukuki düzeni biçimlendirmek zorundayız.