Ahmet AKIN – Yeminli Mali Müşavir

    Bir ülke düşünün, ülkenin Başbakan’ı belediye başkanlığı yaptığı kentte kaçak binada oturuyordu. Bunu da şu şekilde açıklıyordu: “Ne yapalım yani, bu kentin yüzde yetmişi kaçak”. Yüzde ellisi birinci derecede, yüzde yirmi beşi ise ikinci derecede deprem bölgesi olan bir ülkenin deprem sorununa bakış açısı bu kadar basit. 17 Ağustos 1999 Marmara Depremi’nden sonra artık hiçbir şey eskisi gibi olmayacak denildi. Ancak, Van Depremi’nden sonra bir de baktık ki herşey eskisi gibi. On yılda hiçbir şey değişmemiş.

     Kamu yönetiminin Van Depremi’nde sınıfta kaldığı açık olarak görülüyor. Adı köstebek’e çıkan Başbakan Yardımcısı’nın, yabancı ülkelerin yardım tekliflerini önce red edip daha sonra kabul etmelerinin gerekçesini, kendi potansiyelimizi görmek istedik gerekçesi ile savunması görmemezlikten gelinebilecek bir davranış değildir. Çünkü, her depremden sonraki ilk üç gün çok önemlidir  Sanki depremler birer tatbikat alanı. Hele hele İçişleri Bakanı’nın, on kişinin bir arada kaldığı çadır sakinlerine “Kocaman saraylarda oturuyorsunuz bir gel dediğiniz yok” demesi, sanırım, depremzedelerin acılarını daha da büyütmüştür.

     Van Depremi, muhalefet partilerine Marmara Depremi’nden sonra yürürlüğe giren vergileri hatırlattı. Bugüne kadar akılları neredeydi acaba. On yedi milyar lira olduğu söylenen bu vergilerin, depremden korunma çalışmalarına değil, duble yollara harcandığını açıklayan Maliye Bakanı ise gerçeği yansıtıyordu. Başbakan’ın deprem vergisi diye bir vergi yok demesi ise biraz tuhaf karşılandı. Elbette, deprem vergisi adı altında bir vergi olmadığını herkes biliyor. Burada anlatılmak istenen Marmara Depremi’nden sonra, önce geçici daha sonra ise kalıcı olarak toplanan vergilerin hesabı. Aslında sorunun çözümü çok kolay. Genel bütçede deprem çalışmaları ile ilgili bir fon oluşturursunuz ve fon gelirlerinin nasıl kullanılacağını tek tek açıklarsınız. Tabii ki akibeti meçhul fonlara ve yardımlara benzememesi koşuluyla.

     Her depremden sonra organizasyondaki başarısızlığın faturası Kızılay’a kesilmek isteniyor. Halbuki Kızılay’ın görevi belli. Kızılay, çadır ve battaniyeleri ile, sıcak yemek, ilaç, kan ve sağlık düzeni ile en kısa sürede deprem bölgesine ulaşıp, oranın mülki idare amirinin emrine girerek, kendisine verilen görev ve talimatları uygulamak zorunda. Bu nedenle, organizasyonda başarısızlıkların nedeni vali ve kaymakamlara sorulmalıdır. Valiler, Bakan karşılayıp uğurlamaktan deprem çalışmalarına zaman bulamıyor.

    Şimdi, hep birlikte oturmuş olasılığı çok kuvvetli İstanbul’da beklenen depremle ilgili olarak, elli bin kişi mi ölecek yoksa yüz bin kişi mi ölecek onun tartışmasını yapıyoruz. Tam bu sırada İstanbul Büyükşehir Belediye Başkanı da yetmiş bin kişi ölecek diyerek ortaya çıktı. Yani, utanmasalar bu konu ile ilgili bahis oynayacaklar. Bu arada, Başbakan’ın çok iddialı bir açıklaması yüreklere su serpti. Başbakan şöyle diyordu: “Çürük binalar sahipleri tarafından yıkılıp yerlerine sağlamları yapılmazsa, Devlet olarak istimlak edip biz yıkacağız”. Dileriz, siyasetin popülist çarkları böyle bir projeyi  un ufak etmez.

     Depremle ilgili yazılar genelde karamsarlık yaratır. Bu nedenle biraz da tebessüm etmek için yazımızı bir fıkrayla sonlandıralım:

     Amerika’da yaşayan Karadenizli bir müteahhit New York’da apartman inşa etmek için belediye yetkilileri ile görüşmeye gider. İnşaatla ilgili olarak yirmi kat yapabilir miyim diye sorar. Yetkili yapabileceğini söyler. Peki otuz kat yapabilir miyim der. Yapabilirsiniz yanıtını alır. Kat sayısını artırarak sorularına devam eder. Sürekli olumlu yanıt almaktadır. Son olarak, peki yüz kat yapabilir miyim diye sorar. Yapabilirsiniz yanıtını alınca şunu söyler. Peki, ben hiç kaçak kat yapamayacak mıyım?