Ahmet AKIN – Yeminli Mali Müşavir

     Öncelikle şunu belirtmekte fayda var. ABD’nin yerel yönetim sistemi ile diğer ülkelerin ve özellikle Türkiye’nin yerel yönetim sistemi arasında kapsamlı bir kıyaslama yapma olanağı yoktur. Bunun yanında, ABD yerel yönetimleri, farklı ve çok zengin özelliklere sahip olması ile birlikte, güçlü demokratik yapıları ve hizmet sunumundaki etkinlikleri ile dünyadaki en önemli yerel yönetim modellerinden birini oluşturmaktadır. Diğer ülkeler için de çok yararlı sonuçları bünyesinde taşımaktadır.

     ABD’de yerel yönetimler federe devletlerin (eyaletlerin) yönetim yapılarında çok önemli bir yere sahip olup, kamu hizmetlerinin en etkili bir şekilde sunulmasının temel aracıdır. Yerel yönetimlerin görevleri konusunda ülke çapında bir uyumluluk bulunmamaktadır.

     ABD’de yerel yönetimler genel kural itibarıyla, eyalet yasaları uyarınca oluşturulmakta olup, ABD Anayasası, yerel yönetimlere dahil düzenleme yetkisinin eyaletlere ait olduğunu belirtmekle yetinmiştir. ABD Anayasası bunun dışında yerel yönetimlerle ilgili olarak esas veya usule dair herhangi bir düzenleme içermemektedir. Eyaletler yerel yönetim sistemlerini diledikleri gibi düzenlemekte özgürdürler.  

     ABD Eyaletlerinden Kuzey Karolina’nın (North Carolina) önemli şehirlerinden Charlotte’yi belediyecilik açısından incelediğimiz zaman aşağıdaki bilgilere ulaşıyoruz:

Charlotte, yedi yüz bin nüfusuyla Mersin büyüklüğünde bir şehir. Vizyonu ve misyonuyla iddialı bir belediye.

VİZYON:

* Kent sakinlerini bir arada tutacak ve onları kente bağlayacak mükemmelliyetçi  modern bir anlayış getireceğiz.

* Her türlü hizmette kalite ve değeri sağlayan yetenekli, motive olmuş, fark yaratan çalışanlarıyla tanınacağız.

* Piyasada rekabet üstünlüğü veren önemli ekonomik faaliyetlerin platformu olacağız.

* Yaşam, çalışma ve boş zamanların değerlendirilmesi etkinliklerinde vatandaşlarımız ve iş dünyası ile ortak çalışacağız.

MİSYON:

* Kaliteli kamu hizmetini sağlamak ve halkımızın güvenliğine, sağlığına ve yaşamlarına kalite getirmek.

* Şehirde yaşayanlara ve şehri ziyaret edenlere canlı, yenilikçi, farklı ve çeşitli kültür, sanat ve eğlence fırsatları sunmak.

* Büyüyen bir ekonomiyi; yerel ve uluslararası iş fırsatlarının, uygun konut seçiminin, turist çekiminin ve şehir hizmetlerinin sağlıklı bir karışımıyla sürdürmek.

Charlotte’nin 1,700 milyar dolar olan 2013 bütçesi; Su, kanalizasyon ve sel suyu, şehir içi ulaşım, havacılık, konut ve semtler, ekonomik gelişim ve çevre, altyapı ve tesis yatırımları, borç yönetimi, diğer (risk yönetimi) ve kamu güvenliği gider ve yatırımlarından oluşmaktadır.

Gelir kalemlerinin bütçe gelirleri içindeki payı ise şu şekildedir:

Havacılık (Aviation)…………………………………………………………..: % 23.8

Emlak Vergisi (Property Taxes)………………………………………………: % 22.8

Su, Kanalizasyon ve Sel Suyu (Water, Sewer and Storm Water)……………..: % 19.8

Şehir içi Ulaşım Sistemi (CATS)……………………………………………..: % 16.0

Diğer Vergiler (Other Taxes)…………………………………………………: % 11.4

Kullanıcı Ücretleri ve Diğer (User Fees and Other)………………………….: %   5.4

Genel Senetler (General Bonds)…………………………………………….. : %   0.8

                                                                                                                            % 100

ABD’de belediyeler yeni vergiler koyabileceği gibi borçlanma senetleri de çıkarabilmektedir.