I-KURUMLAR VERGİSİ YASASI AÇISINDAN

 5520 sayılı Kurumlar Vergisi Yasası’nın “Devir, bölünme ve hisse değişimi” başlıklı       19’uncu maddesinin birinci fıkrasında;

-Birleşme sonucunda infisah eden kurum ile birleşilen kurumun kanuni veya iş merkezlerinin Türkiye’de bulunması,

-Münfesih kurumun devir tarihindeki bilanço değerlerinin, birleşilen kurum tarafından bir bütün halinde devralınması ve aynen bilançosuna geçirilmesi,

koşullarıyla gerçekleşen birleşmelerin devir hükmünde olduğu belirtilmiştir.

Aynı Yasanın “Devir, bölünme ve hisse değişimi hallerinde vergilendirme” başlıklı     20’nci maddesinin (1) numaralı fıkrasında; “Devirlerde, aşağıdaki şartlara uyulduğu takdirde, münfesih kurumun sadece devir tarihine kadar elde ettiği kazançlar vergilendirilir; birleşmeden doğan karlar ise hesaplanmaz ve vergilendirilmez:

a) Şirket yetkili kurulunun devre ilişkin kararının Ticaret Sicilinde tescil edildiği tarih, devir tarihidir. Münfesih kurum ile birleşilen kurum;

1) Devir tarihi itibarıyla hazırlayacakları ve müştereken imzalayacakları münfesih kuruma ait kurumlar vergisi beyannamesi ile,

2) Devir işleminin hesap döneminin kapandığı aydan kurumlar vergisi beyannamesinin verildiği ayın sonuna kadar geçen süre içerisinde yapılması halinde, münfesih kurumun önceki hesap dönemine ilişkin olarak hazırlayacakları ve müştereken imzalayacakları münfesih kuruma ait kurumlar vergisi beyannamesini,

birleşmenin Ticaret Sicili Gazetesinde ilan edildiği tarihten itibaren otuz gün içinde münfesih kurumun bağlı bulunduğu vergi dairesine verirler.

b) Birleşilen kurum, münfesih kurumun tahakkuk etmiş ve edecek vergi borçlarını ödeyeceğini ve diğer ödevlerini yerine getireceğini, münfesih kurumun birleşme sebebiyle verilecek olan kurumlar vergisi beyannamesinin ekinde vereceği bir taahhütname ile taahhüt eder. Mahallin en büyük mal memuru, bu hususta birleşilen kurumdan ayrıca teminat isteyebilir.” hükümlerine yer verilmiştir

Diğer taraftan; Kurumlar Vergisi Yasası’nın 9’uncu maddesinin (1) numaralı fıkrasının (a) bendi uyarınca, Yasanın 20’nci maddesinin birinci fıkrası çerçevesinde devralınan kurumların, devir tarihi itibariyle öz sermaye tutarını aşmayan zararlarının;

* Kurumlar vergisi beyannamesinde her yıla ilişkin tutarların ayrı ayrı gösterilmesi,

* Beş yıldan fazla nakledilmemesi,

* Son beş yıla ilişkin kurumlar vergisi beyannamelerinin kanunî süresinde verilmiş olması,

*Devralınan kurumun faaliyetine devrin meydana geldiği hesap döneminden itibaren en az beş yıl süreyle devam edilmesi koşullarını taşımak kaydıyla, kurumlar vergisi matrahının tespitinde indirim konusu yapılması mümkün bulunmaktadır.

Konuya ilişkin olarak 1 Seri Nolu Kurumlar Vergisi Genel Tebliğinin “Devir halinde vergilendirme ve beyan” başlıklı (20.1.) bölümünde; “Kurumlar Vergisi Yasası’nın 19’uncu maddesine uygun olarak yapılacak devirlerde, aşağıdaki açıklamalar çerçevesinde münfesih kurumun sadece devir tarihine kadar elde ettiği kazançlar vergilendirilecek, birleşmeden doğan karlar ise hesaplanmayacak ve vergilendirilmeyecektir.

Devir tarihi, şirket yetkili kurulunun devre ilişkin kararının Ticaret Sicilinde tescil edildiği tarihtir.

Devre ilişkin kurumlar vergisi beyannamesi, birleşmenin Ticaret Sicili Gazetesinde ilan edildiği tarihten itibaren otuz gün içinde münfesih kurumun bağlı bulunduğu vergi dairesine verilecektir.

Beyanname, münfesih kurum ile birleşilen kurum tarafından devir tarihi itibarıyla hazırlanacak ve müştereken imzalanacaktır.

Devir tarihine kadar olan kazancın vergilendirilebilmesi için devir tarihi itibarıyla hesaplanan kazancın bu beyannameye dahil edilerek vergilendirilmesi gerekmektedir. Bu tarihten sonraki işlemlerden doğan kazanç, devralan kuruma ait olacaktır.

Devir işleminin hesap döneminin kapandığı aydan kurumlar vergisi beyannamesinin verildiği ayın sonuna kadar geçen süre içerisinde yapılması halinde, münfesih kurumun önceki hesap dönemine ilişkin olarak hazırlanacak kurumlar vergisi beyannamesi de devre ilişkin kurumlar beyannamesi ile birlikte verilecektir. Söz konusu beyannamelerin de münfesih kurum ve birleşen kurum tarafından müştereken imzalanarak münfesih kurumun bağlı bulunduğu vergi dairesine verilmesi gerekmektedir.

…

Birleşilen kurum, münfesih kurumun tahakkuk etmiş ve edecek vergi borçlarını ödeyeceğini ve diğer ödevlerini yerine getireceğini münfesih kurumun birleşme sebebiyle verilecek olan kurumlar vergisi beyannamesinin ekinde vereceği bir taahhütname ile taahhüt edecektir. Mahallin en büyük mal memuru, bu hususta birleşilen kurumdan ayrıca teminat isteyebilecektir. Kurumlar Vergisi Yasası’nın uygulanmasında, mahallin en büyük mal memuru vergi dairesi başkanlığının bulunduğu illerde vergi dairesi başkanları, diğer illerde ise defterdarlardır.

Verilecek beyannamelerin ekine söz konusu taahhütname ile devre ilişkin bilançonun ve gelir tablosunun bağlanması gerekmektedir.

Öte yandan, geçici vergi beyannamesinin verilme süresinden önce aynı döneme ilişkin olarak devir işlemleri nedeniyle kurumlar vergisi beyannamesi verilmesi halinde, bu dönem için ayrıca geçici vergi beyannamesi verilmeyecektir. Devir nedeniyle münfesih hale gelen kurumun, devir tarihine kadar ödediği geçici vergiler, devir dolayısıyla vergilenecek devir öncesi kazanç üzerinden hesaplanacak kurumlar vergisinden mahsup edilebilecektir. Mahsup edilemeyen tutarın kalması halinde, bu tutar birleşilen kurumun kurumlar vergisinden mahsup edilecektir.”

Bu hüküm ve açıklamalara göre örnek verecek olursak;

*…A Ltd. Şti’nin, B Ltd. Şti. ile birleşme işleminin Kurumlar Vergisi Yasası’nın        19’uncu maddesi uyarınca “devir hükmünde birleşme” olarak değerlendirilebilmesi için, devreden şirketin devir kararının tecil edildiği 28.01.2010 tarihli bilanço değerlerinin devralan şirket tarafından bir bütün halinde devralınması ve aynen bilançosuna geçirilmesi gerekmektedir.

*Devralan şirketin, devrolan şirketin geçmiş yıl zararları olması halinde, bu zararlarını Yasanın 9’uncu maddesinde yazılı esaslar göz önünde bulundurulmak suretiyle indirim konusu yapması mümkün bulunmaktadır.

* Devrolan şirket ile devralan şirketin müştereken imzalayacakları 2009 yılı ve       01.01.2010 - 28.01.2010 kıst dönemine ilişkin kurumlar vergisi beyannamelerini, devrin tescil edildiği 28.01.2010 tarihinden itibaren 30 gün içerisinde devrolan şirketin kayıtlı olduğu vergi dairesine verilmesi ve B Ltd. Şti.’nin, A Ltd. Şti adına tahakkuk etmiş ve edecek vergi borçlarını ödeyeceğini ve ayrıca diğer vergisel ödevlerini de yerine getireceğini taahhüt eden bir taahhütnamenin bu beyannamelere eklenmesi gerekir.

*Devre ilişkin kurumlar vergisi beyannamesi, 2010/1 dönemine ait geçici vergi beyannamesinin verilme süresi olan 10.05.2010 tarihinden önce (28.01.2010 tarihinden itibaren 30 gün içinde) verileceğinden, A Ltd. Şti’nin anılan döneme ait geçici vergi beyannamesi vermesine gerek bulunmamaktadır.

II-KATMA DEĞER VERGİSİ YASASI AÇISINDAN

3065 sayılı Katma Değer Vergisi Yasası’nın 17/4-c maddesi hükmüyle, Kurumlar Vergisi Yasasına göre yapılan devir ve bölünme işlemleri katma değer vergisinden istisna edilmiş olup, infisah eden mükelleflerce yüklenilen ve indirilemeyen vergiler, devredilen kurumların varlıklarını aktif ve pasifiyle kül halinde devralan kurum tarafından mükerrer indirime yol açmayacak şekilde indirim konusu yapılabilecektir.